مقدمه:
مسجدجامع اصفهان درگوشه شمال غربي ميدان کهنه احداث گرديده است. مسجد اوليه در كنار روستاي قديمي ياوان و احتمالاَ بر روي يك بناي مربوط به قبل از اسلام احداث گرديده است. شهر اصفهان در سال 24هجري دين مبين اسلام را مي‌پذيرد واولين مسجد در محل فعلي و با ابعادي محدودتر در سال 156 هجري ساخته مي‌شود در قرن سوم هجري به علت گسترش شهر و ازدياد جمعيت مسجد وسيعتري بر روي مسجد اوليه پايه‌ريزي مي‌گردد. عمده‌ترين سبك معماري بكاررفته در مسجد كه مربوط به دوره سلجوقي است شيوه رازي مي‌باشد. دراين شيوه كاربرد آجر و ايجاد نماهاي آجري با طرحهاي گره در حد اعلاء مهارت و زيبايي درنماي داخلي و خارجي گنبدهاي نظام‌الملك و تاج‌الملك ظاهر گشته است. گچبري محراب اولجايتو تزئينات كاشيكاري و خطوط بنايي و مقرنس سازي‌هاي مختلف ايوان‌ها همراه با كتيبه‌هاي خط كوفي و ثلث نشانگر كوشش و علاقه هنرمندان اصفهاني در بناي اين مسجد مي‌باشد. مسجد جامع تجربيات معماري سيزده قرن تاريخ شهر اصفهان را در بردارد و بهمين لحاظ مي توان کليه سبکهاي تاريخ معماري ايران را در آن شناسائي نمود. ايجاد انواع جرزها و ستونهاي آجري – طاق و چشمه هاي پوششي – ايوانها و گنبدهاي عظيم، وروديها و سردربهاي گوناگون در ترکيب کلي مجموعه اي را تشکيل مي دهد که مي توان به آن دائره المعارف معماري ايران اطلاق نمود.
مسجد جامع اصفهان واقع در شمال شرقی شهراست که مجموعه تاریخی وسیعی به ابعاد 140*170متر را تشکیل می دهد.این مسجد امروزه شامل قسمتهایی چون گنبد نظام الملک،گنبد تاج الملک،صحن چهار ایوانی، شبستان ها وبنای

فهرست مطالب:
مقدمه
نحوه اداره کردن
پلان ها
موقعیت مسجد اولیه قرن دوم
مسجد با طرح عربی (طرح بازسازی شده حصار خشتی اطراف مسجد)
الحاق دیواره های حیاط، ورودی مدرسه مظفری، مصلی
الحاقات در دوره آل بویه
اولین مرحله ساختمانی مسجد در دوره سلجوقی
احداث چهار ایوان در اطراف صحن (احتمالاً در زمان سلطان سنجر)
تغییرات و الحاقات دوره ایلخانی، تبدیل به نمای دو طبقه و ساخت محراب اولجایتو
اقدامات اواخر ایلخانی و دوره مظفری (شبستان شمالی، شبستان زمستانی بیت الشتاء و تکمیل مدرسه مظفری)
اقدامات و الحاقات دوره تیموری
تزیینات محراب اولجایتو، مسقف کردن دالان ها و ساخت شبستان جنوب غربی
تغییرات و الحاقات دوره صفوی
چهار نمای اصلی
برش ها
گنبد تاج الملک
ایوان جنوبی
موقعیت ستون مربوط به دوره آل بویه
پلان در ارتفاع 5.5 متری و پلان معکوس
پلان در ارتفاع 1 متری
ایوان شرقی
طرح بازسازی مرحله سلجوقی
مقرنس سازی وضع فعلی به صورت نقطه چین است
مقطع عرضی ایوان
بخش انتهایی ایوان شرقی
مقطع از طرح پیشنهادی در بازسازی بنا
نحوه قرارگیری مصلی بر روی کل محوطه شبستان
طرح سازه اصلی محراب مربوط به مصلی و محراب فعلی شبستان بر روی آن
مدرسه مظفری در شرق مسجد
مقطع از مدرسه مظفری که در آن دیوار خشتی نشان داده شده
نقشه از فرضیه اولین مرحله ایلخانی
شبستان بیت الشتا از وضعیت موجود
ورودی های اصلی، مسیرهای ارتباطی و ورودی به هر آیتم
اقدامات مرمتي دوره هاي اخير
مرمت پشت بام ها و تنظیم سنگ فرش حیاط
ارائه راهکار
طرح ناکش
ارائه راهکار مرمت حوض
طرح احداث جدید حوض مسجد
طرح مرمت فواره حوض با لوله مسی